အေနာ္ရထာ

အေနာ္ရထာသည္ ပုဂံမင္း ၆၅ ဆက္အနက္ ၄၂ ဆက္ေျမာက္မင္း ျဖစ္သည္။ ပုဂံျပည္ကို ခရစ္နွစ္ ၁၀၄၄ ခုမွ ၁၀၇၇ ခုနွစ္အထိ နွစ္ေပါင္း ၃၃ နွစ္မ်ွ အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သည္။ ထိုအုပ္ခ်ဳပ္ေသာ နွစ္ေပါင္း ၃၃ နွစ္အတြင္း နိုင္ငံ က်ယ္ပ်ံ႕၍ စည္းရံုးမွဳ ရွိေအာင္လည္းေကာင္း စည္ပင္သာယာ ၀ေျပာေအာင္ လည္းေကာင္း ယဥ္ေက်းမွဳထြန္းကားေအာင္ လည္းေကာင္း ေအာင္ျမင္စြာ ေဆာင္ရြက္နုိင္ခဲ့သည္။
အေနာ္ရထာ မတိုင္မီက ပုဂံျပည္၏ ဩဇာပ်ံ႕နွံ႕ရာ အရပ္သည္ ယခု မႏၲေလး မိတၳီလာ ျမင္းျခံ ေက်ာက္ဆည္ ရမည္းသင္း မေကြး စစ္ကိုင္း ကသာ ပခုကၠဴ မင္းဘူး တစ္၀ိုက္မ်ွသာ ျဖစ္သည္။ အေနာ္ရထာ နန္းတက္လာၿပီး နိုင္ငံကို ေအာင္ျမင္စြာ ခ်ဲ႕ထြင္ စည္းရံုးနုိင္ေသာ အခါ၌ကား ပုဂံျပည္၏ ဩဇာသည္ ယခု ျမန္မာနိုင္ငံ နယ္နိမိတ္ အရံအတားအတြင္းရွိ နုိင္ငံ တစ္ခုလံုးအထိ ပ်ံ႕နွံ႕ခဲ့သည္။ ျမန္မာနိုင္ငံ သမုိင္းတြင္ ပထမအႀကိမ္ က်ယ္ပ်ံ႕၍ စည္းလံုးေသာ နုိင္ငံ အျဖစ္ အေနာ္ရထာမင္းလက္ထက္မွ စတင္ ရပ္တည္နုိင္ခဲ့ေပသည္။
ထုိသို႕ ရပ္တည္နုိင္ေအာင္လည္း အေနာ္ရထာမင္းသည္ က်န္စစ္သား ငေထြရူး ငလုံးလဖယ္ ေညာင္ဦးဖီး အမွဴးျပဳေသာ ပုဂံစစ္သည္မ်ား၏ စစ္အင္အားကို ႀကီးမားေအာင္ ေဆာင္ရြက္နုိုင္ခဲ့သည္။ ထိုႀကီးမားေသာ စစ္အင္အားျဖင့္ တစ္နိုင္ငံလံုးကို ခ်ဲ႕ထြင္ စည္းရံုးခဲ့သည္။ မြန္တို႕ ေဒသျဖစ္ေသာ ဟံသာ၀တီ ပဲခူးသို႕ ဂြ်န္းစစ္သည္ဟုေခၚသည့္ ကေမာၻဒီးယား စစ္သည္မ်ားက က်ဴးေက်ာ္တုိက္ခိုက္လာေသာအခါ က်န္စစ္သား ဦးေဆာင္သည့္ သူရဲေကာင္း စစ္သူႀကီးမ်ားက တြန္းလွန္ ၿဖိဳဖ်က္ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာ၏ ပုဂံ စစ္သည္မ်ားသည္ နန္ေခ်ာင္တို႕၏ ၿမိဳ႕ေတာ္တည္ရွိရာ တရုတ္ျပည္ေတာင္ပိုင္း ယခု ယူနန္နယ္ရွိ တာလီပူၿမိဳ႕အထိ ခ်ီတက္ခဲ့သည္။ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ ပထမေျမာက္ ၀ိဇယဗာဟု ဘြဲ႕ခံ သီဟိုဠ္ဘုရင္သည္ ဟိႏၵဴဘာသာ၀င္ ေက်းမင္းခ်ိဳလာတို႕၏ ဖိနွိပ္ျခင္းကို မခံနုိင္သျဖင့္ အေနာ္ရထာထံ စစ္ကူ ေတာင္းခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာကလည္း ခ်က္ခ်င္း အကူအညီ ေပးခဲ့သည္။ ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ ဤမ်ွအထိ အေနာ္ရထာ၏ ပုဂံစစ္အင္အားသည္ ႀကီးမားခဲ့ေပသည္။
အေနာ္ရထာသည္ နုိင္ငံ က်ယ္ပ်ံ႕လာေစရံုသာမက စည္ပင္သာယာ ၀ေျပာေအာင္လည္း ဆည္ေျမာင္း ကန္ေခ်ာင္းမ်ား ေဖာက္လုပ္ခဲ့သည္။ ေက်ာက္ဆည္နယ္ရွိ ျပကၡေရြေတာင္ ကယြတ္ေတာင္ထက္မွ ေရတို႕ကို အတန္႕တန္႕ဆည္၍ ေရေသာက္ကန္မ်ား ျပဳခဲ့သည္။ တူးေျမာင္းမ်ားကို စနစ္တက် ဖို႕ေစလ်က္ ျမစ္ငယ္ ပန္းေလာင္ စမုန္ျမစ္တို႕မွ စီးဆင္းလာေသာ ေရအားျဖင့္ စပါး ေကာက္ပဲသီးနွံမ်ား အမ်ားအျပား စိုက္ပ်ိဳးနုိင္ေအာင္ စီမံခဲ့သည္။ မိတၳီလာကန္ကို ဆည္ဖို႕ခဲ့သည္။ လယ္တြင္း တစ္ဆယ့္တစ္ရြာကိုလည္း တည္ခဲ့သည္။ ကင္းၿမိဳ႕ေပါင္း ေလးဆယ့္သံုးၿမိဳ႕ကိုလည္း တည္ေထာင္ခဲ့သည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ဗုဒၶသာသနာ ထြန္းကား၍ ယဥ္ေက်းမွဳ တိုးတက္ျပန္႕ပြားေအာင္လည္း အထူးေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ အေနာ္ရထာမင္း နန္းတက္စတြင္ ပုဂံျပည္၌ ဘုရား တရား သံဃာ ရတနာ သံုးပါးကိုလည္းေကာင္း ေလာကနာထကိုလည္းေကာင္း ျဗဟၼာ ဗိႆနိုး ပရေမသြာ တို႕ကိုလည္းေကာင္း နတ္ နဂါးနွင့္ အရည္းႀကီးတို႕ကိုလည္းေကာင္း အားလံုးစံုကို ေရာေနွာ ေယာင္မွား၍ ကိုးကြယ္ေနၾကသည္။ ထုိအခါ ယဥ္ေက်းမွဳသည္ မသန္႕မရွင္း ျဖစ္ေနေလသည္။ အေနာ္ရထာမင္းသည္ ထိုအယူ၀ါဒတို႕ကို မနွစ္သက္သျဖင့္ တရားမွန္ တရားစစ္ကို ေတာင့္တမိသည္။ ထုိစဥ္ သထံုျပည္မွ မြန္လူမ်ိဴး ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ရဟန္းေတာ္ ရွင္အရဟံသည္ ပုဂံသို႕ ၾကြေရာက္လာကာ တရားစစ္ တရားမွန္ကို ေဟာေျပာ ညႊန္ျပသည္။ အေနာ္ရထာမင္းနွင့္တကြ တစ္ျပည္လံုး ဗုဒၶအယူ၀ါဒ၌ တည္ၾကေလသည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ရွင္အရဟံ အကူအညီျဖင့္ ေထရ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာ ထြန္းကားေအာင္ စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့သည္။ သထံုကို တုိက္ခိုက္ရာတြင္ ရရွိခဲ့သည့္ မြန္ဘာသာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ပိဋကတ္ေတာ္တို႕ကို မြန္ဘာသာမွ ျမန္မာဘာသာသို႕ ျပန္ဆိုေစခဲ့သည္။ ပုဂံ၌ ပိဋကတ္တိုက္ တည္ေဆာက္ကာ ယင္းတို႕ကို ထားရွိသည္။ ထိုပိဋကတ္တိုက္သည္ ယခု ပုဂံၿမိဳ႕ေဟာင္း၌ ရွိပါသည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ျမန္မာ တစ္နိုင္ငံလံုး၌ ဘုရား ဂူေက်ာင္း တံေဆာင္း ဇရပ္တို႕ကို အနွံ႕ တည္ခဲ့သည္။ ယင္းတိုု႕အနက္ အထင္ရွားဆံုးေသာ ေစတီဘုရားမွာ ေညာင္ဦးၿမိဳ႕ရွိ ေရႊစည္းခံုေစတီ ျဖစ္သည္။
အေနာ္ရထာမင္းသည္ ျပည္သူတို႕အား ေဘးရန္ျပဳေနေသာ ကြ်ဲရိုင္းတစ္ေကာင္ ထၾကြ ေသာင္းးက်န္းသည္ကို ကိုယ္ေတာ္တိုင္ သြားေရာက္ နွိမ္နင္းစဥ္ ထုိက်ြဲရိုင္းခတ္သျဖင့္ နတ္ရြာစံခဲ့ရသည္။ ျမန္မာသကၠရာဇ္ ၃၇၆ ခုနွစ္တြင္ ဖြား၍ ၄၃၉ ခုနွစ္ ( ခရစ္နွစ္ ၁၀၇၇ ) သက္ေတာ္ ၆၃ တြင္ ကြယ္လြန္သည္။